editie groot | oplage 03 + 2AP
editie klein | oplage 07

Ter Borch untitled

Zij leest de brief die hij had ontvangen…

Herkenning Gerard ter Borch en Zwolle

De genrestukken van Ter Borch heb ik als inspiratiebron gebruikt. Op deze genrestukken zijn mensen in hun dagelijkse omgeving te zien, die in onderlinge, soms in een mysterieuze of amoureuze verhouding tot elkaar staan. Hij observeert stemmingen en relaties. “Met een brief, een glas wijn, een starende blik, wellicht de symboliek van de gebruikte kleuren hint Ter Borch naar persoonlijke situaties en karaktertrekken, maar het hele verhaal wordt nooit verteld. Alsof hij wil zeggen: Zo is het leven, het laat vragen open, relaties komen en gaan.”* De fijne glanzende (satijnen) stofuitdrukking van de jurken van de dames in zijn werk verschafte hem blijvende roem. Vaak fungeerde Gesina, zijn halfzusje, als model. Zijn familie en de stad Zwolle hebben altijd een belangrijke plek in zijn leven ingenomen ook al reisde hij veel Europa door en woonde hij in Amsterdam en vanaf 1654 in Deventer, hij maakte geregeld de reis terug naar Zwolle en zijn familie. Ook de fascinatie voor de vele huurlingen die in de huizen van de burgers terecht kwamen en de voorliefde van Gesina voor een moment van ontmoeting tussen jonge geliefden of over een aankomst van een brief die bepaalde gevoelens met zich meebrengt is terug te zien in zijn werken.

Ter Borch untitled | Maartje Roos

Na mij ingelezen te hebben in de werken van Ter Borch ben ik op zoek gegaan naar mooie locaties in Zwolle waarin ik terug zou kunnen gaan naar de 17e eeuw. Het Vrouwenhuis speelt een belangrijke rol als locatie maar ook de Sassenpoort en het Stadhuis zijn op verschillende manieren ingezet. De Zwolse Jeroen van Doornik (nachtburgemeester) en Maritte Leystra vervullen, samen met de kleine Welsh Springer Tessa, de daadwerkelijke rollen.

*Arthur Wheelock, de conservator National Gallery of Art in Washington.

Het Langhuis vroeg mij een nieuw werk te maken en mij te laten inspireren door het werk van Gerard ter Borch. Ik was nog helemaal niet bekend met deze kunstschilder uit de 17e eeuw. Maar toen ik het werk van Ter Borch onder ogen kreeg, zag ik direct overeenkomsten met mijn fotobeelden. Veel van zijn schilderijen zijn kleine settings, genrestukken zoals dat blijkbaar in de schilderkunst genoemd wordt. Een genrestuk of –tafereel is een voorstelling uit het dagelijks leven of uit de alledaagse omgeving. De voorstellingen kunnen gesitueerd zijn in de tijd waarin de kunstschilder in kwestie leefde, maar kunnen evengoed historisch zijn, dus geplaatst in het verleden. En dat is precies hoe ik ook te werk ga.

Met dank aan:
Kunstruimte Het Langhuis
Marit Otto
Herman Henniphof
Museum Het Vrouwenhuis
Saskia Zwiers
Sassenpoort
Stadswandelingen Zwolle
Corry Gillissen
Het Loord | perzische tapijten
Stadhuis Zwolle
Familie Hoogsteder | Tessa
Jeroen van Doornik
Maritte Leystra

Mooi interview door Aranka Wijnbeek voor het Monumenten Magazine Zwolle 2020 – vanaf pagina 32