editie groot | oplage 07 + AP
editie klein | oplage 07

Janke 278

Met haar adellijke kop, fraaie ogen en roodgevlekte lichaam staat hier Janke 278, in een authentieke grupstal in Friesland.

De Roodbont Friese koe was een inspiratiebron voor de serie CULTUREEL LEVEND ERFGOED ‘de laatsten in hun soort’.
“Toen ik in aanraking kwam met Janke, haar eigenaren, de Stichting Roodbont Fries Vee, de heren van de Fryske Hinne Klub en Stichting Zeldzame Huisdierrassen, ontstond het idee voor deze serie.

Janke zette me aan het denken: De evolutietheorie en de daaraan verbonden natuurlijke selectie gaat niet op voor gedomesticeerde dieren. Ik besefte me dat de mens er al eeuwenlang in slaagt om met gerichte teelt veerassen te vormen die aan onze behoeften tegemoet komen, en die renderen onder aanwezige omstandigheden. Maar wat me vooral greep is dat het steeds eentoniger wordt. De snelheid waarmee rassen verdwijnen is in de twintigste eeuw sterk toegenomen. En het lijkt alleen maar sneller te gaan. Dat besef – en de discussie over dierenwelzijn – wil ik middels deze expositie op een positieve manier aanwakkeren.”

Het huidige Roodbont Fries vee stamt uit de middeleeuwen. Het is lang een gewild ras. Maar eind negentiende eeuw neemt de populariteit af. Aanleiding is de opkomst van de productieve zwartbonte Holstein-Frisian. Op een zeker moment zijn er nog slechts tweehonderdvijftig koeien van het Roodbont Friese ras. En daarvan is maar een deel raszuiver: zij stammen af van de stier ‘Vondeling I’ uit 1914. Deze stier, te vondeling gelegd vanwege het anti-roodbeleid van het stamboek, wordt het symbool van de Roodbont Fries veefokkerij.

Nog altijd wordt de Roodbont Friese koe met uitsterven bedreigd. Gelukkig zijn er steeds meer boeren en instanties die zich inzetten voor behoud van deze koe met cultuurhistorische waarde.

De rondscharrelende kip en haan die u ziet, zijn helemaal een uitzonderlijke vertoning. Het gaat om het Friese hoen in de kleurslag Roodkoekoek. Rond 1900 was deze kleurslag zo goed als uitgestorven. Inmiddels is men dapper bezig de Roodkoekoek terug te fokken.

Status: bedreigd
Aantal koeien: 594
Trend laatste 15 jaar: stabiel

Met dank aan:
Familie Elzinga
Stichting tot Behoud van het Roodbont Friese vee
Wim Grit
Fryske Hinnen

serie
CULTUREEL LEVEND ERFGOED
‘de laatsten in hun soort’

Een serie over zeldzame huisdierrassen; de eerste gedomesticeerde landbouwhuisdieren die met uitsterven bedreigd zijn. Het proces van verdwijnen van rassen en gewassen is vanaf midden 20e eeuw versneld. Dat besef en de discussie over dierenwelzijn wil ik middels dit project op een positieve manier aanwakkeren. De serie (van 11 beelden) geeft een mooie inkijk in de verschillende rassen en hun identiteit. Een ode aan het uitstervende ras met herkenning voor het cultuurlandschap van de provincies waar het ras oorspronkelijk vandaan komt of veel voor kwam. Door te laten zien hoe het vroeger ging of er uit zag, of er uit zou moeten zien, verbinding leggen met nu.